آشنایی با شیرینی های سنتی قزوین
استان قزوین نیز مانند سایر استانهای کشور دارای شیرینیهای متنوع است که برخی از آنها در مناسبتهای ویژه و تعداد بسیاری نیز به شکل عادی در طی سال تهیه میشوند. اما مشهورترین آنها کدامند؟ و کدام یک از هنرمندان و شیرینیپزهای قدیم به یادگار ماندهاند؟
اگر شما هم دوست دارید عطر و طعم خوش خانههای قدیمی کوچه پس کوچههای این شهر را به یاد بیاورید، و یا با آنها آشنا شوید، در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
انواع نان و شیرینی سنتی قزوین:
1.باقلوای سه رنگ قزوین
باقلوای سه رنگ که به باقلوی پرچمی یا باقلوا لوز قزوین نیز شهرت دارد، پُرطرفدارترین سوغات شهر قزوین است. و به دلیل استفاده از مغزهای مختلف یک شیرینی لوکس و نسبتاً گرانقیمت محسوب میشود. رنگهای مختلف این باقلوا از مغز بادام، مغز پسته و زعفران بدست میآیند که گاهی برای تنوع بیشتر و افزایش لایههای شیرینی، با کم و زیاد کردن زعفران دو لایه به رنگ زرد و نارنجی درست میکنند و یا در روشهای مدرنتر از پودر کاکائو نیز برای تهیه یک لایه رنگی دیگر کمک میگیرند.
بطور کلی تنوع در پخت این نوع باقلوا زیاد است و میتوان با ایدههای خلاقانه و استفاده از مواد اصلی یعنی بادام و پسته و زعفران، ترکیب رنگهای مختلفی از لایههای شیرینی بدست آورد.
2.باقلوای گل رز قزوین:
باقلوای گل رز قزوینی که به لبپیچ نیز شهرت دارد، یکی دیگر از انواع شیرینیهای محبوب سنتی ایران است. خمیر این نوع شیرینی همانند باقلوای معمولی است و از آرد، روغن یا کره، شکر، شربت قوام آمده، شیر، گلاب و زرده تخم مرغ تشکیل میشود. مواد داخل باقلوا نیز بادام، هل، پودر قند است. تفاوت آن با باقلوا در شکل ظاهری آن است در این نوع شیرینی، خمیر را یک لایه پهن کرده و آن را به شکل مربع میبُرند. سپس مواد داخل باقلوا را روی خمیر قرار داده و آن را به شکل گل میپیچند. خمیر در داخل فر یا داخل روغن فراوان پخته شده و در آخر آن را در داخل شربت قوام آمده فرو میکنند.
3.شیرینی پادرازی
شیرینی پادرازی یکی دیگر از انواع شیرینیهای سنتی نامآشنای ایرانی است. در برخی از دستورهای تهیه این نوع شیرینی سه نوع آرد نخودچی، آرد گندم، آرد برنج به کار رفتهاست.
این شیرینی تنها مختص قزوین نیست و در شهرهای مختلف به روشهای مختلف تهیه میشود که البته عمدهترین تفاوت آن در تنوع آردهای بکار رفته در شیرینی است.
4.شیرینی حاجی کریمی
از آن دسته شیرینی های سنتی قدیمی قزوین که همیشه مورد توجه بوده و هست.
البته شاید شهرت حاج کریمی به اندازهای نباشد که مردمان خارج از استان با آن آشنایی داشته باشند. اما طعم این شیرینی مغزدار به قدری دلچسب است که بیشک با یکبار خوردن آن، هرگز فراموشش نخواهید کرد.
در این شیرینی از ادویه جات معطر مانند دارچین یا هل و یا پودر گل سرخ در کنار گلاب و زعفران استفاده میشود. و مواد میانی آن نیز شامل مغز گردو و بادام است.
5.شیرینی زبان
زبان، نامآشناترین و قدیمیترین شیرینی که میشناسیم و همهمان بارها این شیرینی را از قنادیهای مختلف خریدهایم. اما شاید کمتر کسی بداند که زبان جزء شیرینیهای سنتی قزوین است.
اگر بخواهم زبان را توصیف کنم، بجای توضیح درباره مواد تشکیل آن و اینکه از چقدر آرد و شکر و …تهیه شده، تنها یک جمله کوتاه میگویم؛ خمیر چند لایه با شهد خوشمزه که در بافت شیرینی نفوذ کرده است.
این شیرینی در اندازههای متفاوت از خیلی کوچک تا بزرگ تهیه میشود. اما متداولترین و محبوبترین آن، زبان ریز است.
6.شیرینی توت
در این نوع شیرینی، پودر بادام، پودر قند، گلاب و رنگ خوراکی بکار میرود. از مخلوط کردن مواد، خمیری به دست میآید که به شکل توت درآورده شده و برای تزیین نیز خلال پسته به عنوان دم توت استفاده میشود.
7.شیرینی اتابکی
شیرینی اتابکی یا ولیعهدی که معمولاً به رنگ کرم است(اما جدیداً در رنگهای زرد و قهوهای نیز تهیه میشود)، به خاطر شیرینی نسبتاً کمی که دارد، محبوب است و برای تهیه آن، از آرد برنج و آرد گندم استفاده میشود.
8.شیرینی بادامی
همانطور که از اسم این شیرینی مشخص است، برای تهیه آن از پودر بادام استفاده میشود. بعد از پخت شیرینی نیز برای تزئین از پودر بادام استفاده میکنند. این شیرینی جزء شیرینیهای عید نوروز است و همانند اتابکی، ماندگاری بالایی دارد.
9.شیرینی بهشتی
این شیرینی فوقالعاده ترد جزء آن دسته از شیرینیهای سنتی است که در ایام عید تهیه میشود. و محبوبیت آن امکان پخت شیرینی با رنگهای متنوع است. در اصل این شیرینی را در سه رنگ سفید، زرد و قهوهای میپزند که برای تهیه رنگهای آن نیز از رنگ دهندههای طبیعی زعفران و کاکائو استفاده میکنند. اما گاهی نیز برای زیبایی و تنوع بیشتر از رنگهای خوراکی قرمز و حتی سبز نیز در شیرینی استفاده میشود.
طعم دهنده این شیرینی وانیل است اما در بعضی دستورها پخت از هل نیز استفاده میکنند.
برای تزئین روی شیرینی نیز از خلال پسته استفاده میشود.
10.شیرینی نارگیلی
همانطور که از نامش پیداست، برای تهیه این شیرینی از نارگیل استفاده میشود. در واقع مواد تشکیل دهنده شیرینی نارگیلی بسیار کم است؛ نارگیل، پودر شکر و سفیده تخم مرغ. نوع خانگی این شیرینی تنها از سه ماده نامبرده تشکیل شده و فاقد روغن است اما نوع بازاری شیرینی نارگیلی اغلب حاوی روغن است.
11.شیرینی نازک
اگر بخواهم بهترین شیرینی سنتی قزوین را به کسی معرفی کنم، میگویم نان نازک.
(البته نظر شخصی من است که به سختی از بین سایر شیرینیهای خوشمزه انتخابش کردم). دلیل انتخاب نان نازک این است که برای تهیه این شیرینی لایههای بسیار نازک نان را روی هم میچینند که باعث میشود این شیرینی نرم در عین حال بخش میانی نسبتاً تردی داشته باشد. اما قسمت خوشمزه در توصیف این شیرینی این است که روی این لایههای نازک با پسته یا گردو و یا بادام پوشانیده میشود. درست کردن خمیر این نان تقریباً سخت است و مسلماً چیزی که نان نازک یکی قناد را از دیگری متمایز میکند، علاوه بر خمیر خوب، کیفیت آجیل بکار رفته در شیرینی است.
12.شیرینی نان چرخی
این شیرینی در دو مدل ساده و کاکائوی تهیه میشود و دلیل نامگذاری آن به نان چرخی این است که در تهیه خمیر این شیرینی از چرخ گوشت استفاده میشود.
13.قرابیه
قرابیه (یا قُرَبی یَه) (به ترکی آذربایجانی( Qurabiyə)، در اصل نوعی شیرینی سنتی آذربایجان شرقی است. و اکثراً به عنوان شیرینی تبریز آن را میشناسند. اما این نوع کلوچه در شهرهای مختلف ایران از جمله اردبیل، زنجان، تبریز، قزوین، ارومیه و مراغه و همچنین در کشورهای جمهوری آذربایجان، ترکیه و یونان پخته میشود.
این شیرینی را با بادام که عمده محتویات آن است به همراه شکر و سفیده تخم مرغ و پسته درست میکنند. در قرابیهٔ پستهای در تزیین روی شیرینی به جای بادام، مغز پسته بهکار میبرند. نوع دیگری از قرابیه بنام قرابیه نارگیلی هست که به جای بادام از پودر نارگیل استفاده میشود.
14.کیک شربتی
این شیرینی که بیشتر با نام کیک شناخته شده است، بین مصرفکنندگان به شیرینی با طعم بهشتی معروف است. شیرهای معطر با طعم خوش زعفران و هل که در ذره ذرهی بافت کیک نفوذ کرده ، از ویژگیهای منحصربفرد این شیرینی است.
نکتهای که در تهیه این شیرینی قابل توجه است، استفاده از میزان مناسب شیره است که کم یا زیاد بودن آن علاوه بر اینکه روی طعم تاثیر ناخوشایندی دارد، باعث نرم شدن بیش از حد و یا سفتی بافت کیک میشود.
15.گردویی پفکی
گردویی از شیرینیهای محبوب قدیمیهاست. پدربزرگ ها و پدران آنها. شاید به این دلیل که گردو از آجیلهای محبوب قدیمیها بوده و معمولاً در میان وعدهها گردو و کشمش مصرف میکردند. اما حالا شیرینی گردویی با بافتی نرمتر(نسبت به گردو) جایگزین شده. که علاوه بر خوشمزه بودن، خوردن آن نیز راحت است.
16.نان چای
نان چایی نوعی شیرینی سنتی شهرهای زیادی از جمله قزوین و زنجان است که بیشتر در ایام نوروز و ماه رمضان تهیه میشود و برای عدهای آنقدر اهمیت دارد که سفرههای هفتسین و افطاریشان بدون نان چای، صفایی ندارد.
این شیرینی در واقع نوعی نان مخصوص است که از آرد، آب، شیر، شکر، تخم مرغ، روغن مایع و کنجد در اندازههای کوچک و به دو صورت نان چای ترد(بیسکوییتی) و نان چای نرم پخته میشود.
17.نان نخودچی
یکی از شیرینیهای سنتی قزوین و از معروفترین شیرینیهای ایرانی است. که بخصوص در ایام عید نوروز طرفداران زیادی دارد. بافت فوقالعاده نرم این شیرینی در کنار کوچک بودن که تنها به اندازهی یک حبه قند است، نخودچی را به شیرینی محبوب کودکان و بزرگسالان تبدیل کرده است.
یک پیشنهاد خوشمزه: یک استکان چای بریزید، سه نخودچی با آن میل کنید و نگران چاق شدن نباشید. چه چیزی بهتر از این!
18.قاق کسمه یا نان قندی
شاید نام این نان برای کسانیکه اولین بار آن را میشنوند، کمی عجیب باشد. “قاق” در گویش قزوینی به معنی “خشک” است. و “کسمه” به معنای برشخورده. قاق کسمه یعنی نان خشک و بلند برش داده شده. در تهیه این نان از پودر شکر استفاده شده است اما میزان شکر بکار رفته آنقدر کم است که شیرینی آن خیلی احساس نمیشود و به همین دلیل برای کسانیکه در مصرف شیرینیجات احتیاط میکنند، مناسب است.
این نان خشک و کم شیرین را در وعدههای صبحانه و عصرانه و معمولاً همراه با چای میل میکنند.
سفر ما به خوراکیهای شیرین و خوشمزه قزوین به پایان رسید اما حکایت ما به پایان نرسید. هر چقدر که طعمهای مختلف را توصیف کنیم، اما باز هم تا زمانیکه مزههای مختلف را نچشیم، درک درستی از آنها بدست نخواهیم آورد. با این حال هنوز همچنان مینویسیم و نظرات و احساسات و تجربههامان را با یکدیگر به اشتراک میگذاریم.
شما هم اگر تجربهای در رابطه با سوغاتیهای شیرین قزوین دارید، خوشحال میشویم برایمان بنویسید.
من هم با نان نازک موافقم .خوشمزه ترین شیرینی سنتی قزوین
من از باقلواهای قزوین خاطرات خوش دارم و شیرینی محبوبم همینه
همه شیرنی های سنتی قزوین خوشمزه ن
جالب بود.مخصوصا قرابیه و زبان. نمیدونستم شیرینی قزوین هستن
من از طعم شیرینی پادرازی خاطرات خوش دارم. بچه که بودم، یه قنادی نزدیک خونه مون بود، تو خیابون طالقانی مشهد. شیرینی های پادازیش حرف نداشت. این شکلی نبود. بزرگ و پهن بود. به گمونم با سه آرد درست میکردن. مزه آرد برنج و نخود مشخص بود. اون تردی و طعم خوشمزه ش هیچوقت از یادم نمیره
زبان هم شیرینی سنتی قزوینه؟
نان چای و نخودچی
همه شیرینی های قزوین رو دوست دارم ولی نان چای بیشتر. طعم خونه مادربزرگ رو میده
نان چای معروف ترین شیرینی قزوینه.ما که قزوینی نیستیم، این شیرینی رو همیشه میشناختیم و سر هفتسین میذاریم. تا جاییکه میدونم به شکلهای مختلف با قالبهای شیرینی پزی درست میشه و یه نوع شیرینی ترده
باقلواش هم معروفه ولی باقلوا یزد خوشمزه تره و تنوعش خیلی بیشتر
سلام
من یکی از مشتریهای سایت شما هستم. قبلا شیرینی های قزوین رو شاید سالی یه بار ، فقط عیدها میخریدم.کلا سنت خرید شیرینی های سنتی این شکلی بود،فقط مخصوص عید نوروز.
اما حالا سنت شکنی کردیم و به عنوان عصرونه هرازگاهی میخوریم.
باقلوا شیرینی محبوب ماست و در جشنهامون سرو میکنیم
وقتی حرف از قزوین و شیرینی هاش میشه، بوی خوش نان چای همه جا میپیچه.
من چند سال نزدیک به قزوین کار میکردم و دوستام سوغاتی نان چای و چرخی میاوردن. به خاطر خاطره های خوش اون روزا این دو تا شیرینی بیشتر دوست دارم